Học thuật
châm cứu từ hình thái buổi đầu ( các thế kỷ huyền sử trước công nguyên) là “
hào châm” ( tức thao tác châm cây kim vào huyệt vị và kích thích cây kim
bằng tay), đến bây giờ ( thế kỷ 21) là sử dụng hình thái “điện châm” ( tức
là rung lắc cây kim bằng dòng điện sau khi đã châm vào huyệt vị). Nhưng có một
thực tế là rất ít người am hiểu tường tận các “ kỹ thuật kích thích”cây
kim ( của dòng điện ) đã tạo ra được những hiệu ứng sinh học gì ?
Nhất là hiện nay có rất nhiều thiết bị điện châm (
do nhiều hãng điện tử khác nhau sản xuất ) có “cấu hình vật lý “ riêng, để
tạo kích thích sinh học theo mục đích trị liệu không giống nhau... Bài viết này
phác thảo vài nét đại cương về các thông số của máy điện châm, để giới thiệu
cùng quí độc giả những người
yêu thích và quan tâm đến hình thái điện châm trong trị liệu tường lãm...
I. Vài
thuật ngữ thường dùng trong điện châm
1.1. Biên độ
xung : là sự thay đổi về cường độ dòng điện ( chỉ tính bằng
miliampe – mA )
1.2. Ngưỡng
kích thích : là cường độ dòng điện đạt yêu cầu tạo ra được một kích
thích vật lý mong muốn trên cơ thể sống. Do đó :
+ Biên độ
xung nhỏ là kích thích yếu
+ Biên độ
xung lớn là kích thích mạnh.
1.3. Tần số
kích thích: là số xung động ( nhịp rung) được tạo ra trong đơn vị thời gian
tính bằng phút. Cứ 60 nhịp xung xảy ra trong một phút, gọi là hertz – Hz ).
II. Các
ngưỡng kích thích vật lý
Cơ thể
người tiếp nhận những phản ứng vật lý cơ học khác nhau, tùy cường
độ dòng xung điện như sau :
2.1. Ngưỡng
cảm giác kiến bò : cần khoảng 1mA
2.2. Ngưỡng
rung cơ : cần khoảng 1,5 mA
2.3. Ngưỡng
co cơ : cần khoảng 2 – 3 mA
2.4. Ngưỡng
đau : từ 4 – 4,5 mA
2.5. Ngưỡng
tê : thường là > 5 mA
Trên cơ sở
hiểu biết ý nghĩa sinh học này, mà người vận hành máy điện châm xử lý tương
thích với bệnh chứng cần điều trị.
Thí dụ :
- Châm tê
để nhổ răng cần ngưỡng > 5 mA
- Châm hành
khí hoạt huyết, cần ngưỡng rung cơ ( 1,5 mA )
- Châm phục
hồi di chứng bại liệt,cần ngưỡng co cơ ( 3 mA )
III. Phép
bổ tả trong điện châm : nguyên lý chung gồm có :
- Tả
pháp là châm với liều lượng kích thích mạnh và kéo dài thời gian
châm để tạo ức chế lâu dài ( trái ngược hẳn với tả pháp của hào châm là lưu kim
ngắn thời gian ).
- Bổ
pháp là châm với liều lượng kích thích nhẹ và rút ngắn thời gian
châm để tạo hưng phấn, hoạt hóa khí huyết ( trái ngược hẳn với bổ pháp của hào châm là lưu kim dài thời gian ).
Thông
thường trong thực tế lâm sàng của thao tác điện châm, mỗi khi vận dụng tả
pháp hoặc bổ pháp, người vận hành thiết bị điện châm phải lưu ý qui cách của 3
thông số ( tần số, cường độ, thời lượng ).
3.1. Tả pháp :
- Tần số
kích thích cao ( 4 – 10 Hz)
- Cường độ
xung điện cao ( 2 – 5 mA )
- Thời gian
châm dài ( 15 – 30 phút )
3.2. Bổ
pháp :
- Tần số
kích thích thấp ( 1 – 3 Hz )
- Cường độ
xung điện thấp ( 1 – 1,5 mA )
- Thời gian
châm ngắn ( < 15 phút )
Kinh nghiệm châm
tê để mổ của GS. Nguyễn Tài Thu :
- Cường độ
kích thích : 4 – 8 mA
- Tần số
kích thích : 6 – 60 Hz ( phù hợp với tần số sinh học cơ thể người 5 – 100Hz)
- Thời gian
châm : 15 – 30 phút.
IV. Các
cấu trúc dòng xung điện : có 5 loại hình thể xung điện, như sau :
4.1. Dòng galvanique tức
là dòng điện một chiều đều đều không thay đổi nhịp.
4.2. Dòng faradic là
dòng xung điện hình gai nhọn
4.3. Dòng leduc là
dòng xung điện hình chữ nhật
4.4. Dòng dia-dynamique là
dòng xung điện hình đồ thị hàm số sinus.
4.5. Dòng lapique là
dòng xung điện hình lưỡi cày .
* Lưu ý quan trọng về tác dụng sinh
học
- Mỗi cấu
tạo hình thể xung điện, nhằm đạt hiệu ứng sinh học cần thông qua 2 yếu tố :
+ độ dốc
(đd) lớn hay nhỏ ?
+ và bề mặt
( bm) rộng hay hẹp ?
Độ dốc lớn
là kích thích mạnh ( hàm nghĩa tả pháp ).
Bề mặt rộng
là chuyển hóa dinh dưỡng nhiều ( hàm nghĩa bổ pháp ).
Như vậy,
chúng ta thấy rõ ngay định hướng điều trị của mỗi dòng xung điện được
thiết kế trong máy điện châm.
Dòng xung
faradic cần cho kích thích mạnh ( vì hình gai nhọn có
độ dốc lớn và có bề mặt hẹp vì chưa cần chuyển hóa dinh dưỡng ).
Dòng xung
leduc vừa cần cho kích thích mạnh, đồng thời cũng cần có chuyển hóa
dinh dưỡng ( vì hình chữ nhật có độ dốc lớn và bề mặt rộng ).
Dòng xung
dia-dynamique cần để kích thích yếu và chuyển hóa dinh dưỡng vừa
phải ( vì hình đồ thị hàm sinus có độ dốc vừa phải và bề mặt cũng
không rộng )
Dòng xung
lapique cần để kích thích trung bình và cũng cần có thêm sự
chuyển hóa dinh dưỡng vừa phải ( vì hình lưỡi cày có độ dốc và bề mặt
đều đặn ).
V. Phác đồ
kỹ thuật điện châm
* Nguyên
lý bổ - tả trong y thuật châm cứu là chìa khóa lâm sàng để điều trị
tốt các bệnh chứng cấp tính hoặc mãn tính. Máy điện châm là thiết bị thay cho
sức người làm nhiệm vụ bổ - tả vừa nêu; do đó tùy theo kết cấu điện học của mỗi
máy điện châm, mà ta có phác đồ kỹ thuật như sau :
5.1. dòng
xung galvanique vận dụng để chữa bệnh mãn tính cho người lớn tuổi...(
hiện nay ít dùng )
5.2.dòng
xung lapique và dòng xung dia-dynamique vận dụng để điều trị các
bệnh chứng mà thể trạng người bệnh cần phải có thêm kích thích sinh học để chuyển
hóa dinh dưỡng vào tổ chức bị bệnh (như bệnh viêm phế quản mãn, loét dạ dày- tá
tràng, hen phế quản do dị ứng...).
5.3. dòng
xung faradic và dòng xung leduc vận dụng để điều trị các bệnh cấp
tính mà thể trạng người bệnh chưa suy nhược lắm ( như các chấn thương mới xảy
ra, bệnh mới mắc phải lần đầu.... ).
5.4. trường
hợp chữa nuy chứng ( bại liệt ) hoặc tý chứng (đau nhức cơ
– xương - khớp) mãn tính ( bệnh lâu ngày mà cơ bắp đã teo nhỏ, co cứng...) cần
vận hành dòng xung laqique hoặc dòng xung dia-dynamique theo
hình thái gián đoạn, để cơ bắp có lúc rung cơ , co cơ tích
cực, có lúc lại được thư giãn tiếp nhận sự hồi phục dần dần...
TÓM TẮT
Việc áp
dụng thao tác bổ - tả trong điện châm cũng cần thiết như hào châm
kinh điển, và các dòng xung điện được kết cấu trong thiết bị điện châm là nhằm
thực hiện tốt nhất khi được vận hành tương thích với bệnh chứng
- 3 dòng
xung : galvanique, lapique, dia-dynamique là khái niệm bổ pháp ( rung
kim nhẹ tay, để hưng phấn việc chuyển hóa sinh học, tăng cường thêm sức đề
kháng....)
- 2 dòng
xung : leduc, faradic là khái niệm tả pháp ( rung kim mạnh tay, để ức
chế các tác nhân bệnh lý, hoạt hóa các khả năng đề kháng....).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét