BƯỚU CỔ

Goiter

Còn gọi là Anh Bệnh, Anh Khí, Bướu giáp, Giảm năng tuyến giáp, Bướu giáp địa phương, Bướu giáp đơn thuần.

 . Hoặc Tăng năng tuyến giáp,  Cường giáp, Bướu cổ lồi mắt, Bazedow.

. Là loại bịnh gặp nhiều ở phái nữ, nhất là tuổi đang dậy thì, thời gian mang thai, đang cho con bú.

. YHHĐ cho là thiếu chất Iod, YHCT nhấn mạnh đến yếu tố Uất kết.           

Loại	Đờm Khí Uất kết (Suy Giáp)	Hỏa Uất Thương Âm  ( Cường Giáp)
Chứng	Vùng trước cổ ( tuyến giáp) ở 1 hoặc  2 bên sưng to,  mềm, sắc da không đổi, ấn không đau hoặc  có cạnh cứng , rêu lưỡi trắng bệu, mạch Huyền.	Vùng bướu giáp sưng to,   giữa họng hoặc  bên cạnh có 1 khối u hoặc  1 số hạch cứng hình bán cầu, mặt da sáng bóng, khối cứng bám sát họng, khi cổ họng nuốt thì bướu chuyển động theo, ấn vào không đau, hơi có hiện tượng rung động , tính tình nóng, mất ngủ, mồ hôi tự ra, tim đập nhanh, mắt đỏ, sắc mặt đỏ, phiền  nhiệt, kinh nguyệt không đều, tay run, chóng mặt, lưỡi đỏ, rêu lưỡi nhạt, mạch Huyền Tế.
Điều trị	Lý khí, hóa đờm, tiêu anh, tán kết.	Dưỡng âm, thanh hỏa, hóa đờm, nhuyễn kiên.
Dược vị	Bạch hoa xà, Côn bố,  Hạ khô thảo,  Hải tai,  Hải tảo,  Hoàng dược tửu.	Bạch liễm, Cốc tinh thảo,Cúc hoa, Hoàng kỳ, Huyền tinh thạch, Kỷ tử, Mật mông hoa, Phong hưu, Thạch giải, Thạch hộc, Thiên lý quang...
Phương dược	.Côn Bố Hoàn (1) .Tiêu Anh Tán (4)	.Hải Tảo Ngọc Hồ Thang ( 2) .Thông Khí Tán Kiên Hoàn ( 3)
Châm cứu	Chọn huyệt cục bộ và xa. Kích thích vừa  các huyệt : Nhân nghinh  (Vị 9), Nội quan  (Tb.6 ), Hiệp cốc ( Đtr.4), Nhu hội ( Ttâu.13 ), Tam âm giao ( Tỳ 6 ).	Giống như phần bên , thêm : Ngư yêu ( Nk), Phong trì ( Đ.20 ), Tình minh ( Bq.1 ), Toàn trúc ( Bq. 2 ).

+ Ghi Chú :

[1] Côn Bố Hoàn ( Ngoại Đài Bí Yếu ) : Côn bố 80g, Hải cáp 40g, Hải tảo 40g, Thông thảo 40g, Dương áp ( thịt vùng trước ngực của dê) 2 bộ ( nướng ).

[2] Hải Tảo Ngọc Hồ Thang ( Y Tông Kim Giám) : Bán hạ 12g, Bối mẫu 12g, Côn bố 12g, Độc hoạt 12g, Đương quy 12g, Hải tai 12g, Hải tảo 12g, Liên kiều 8g, Thanh bì 6g, Trần bì 6g, Xuyên khung 4g.

[3] Tiêu Anh Tán ( Thọ Thế Bảo Nguyên ) : Bạch chỉ 30g, Bạch phàn 30g, Bán hạ 76g, Côn bố 30g, Hải cáp phấn 60g, Hải tảo 60g, Long đởm thảo 60g, Mạch khúc 46g, Thông thảo 30g, Tùng la 30g.

[4] Thông Khí Tán Kiên Hoàn ( Y Tông Kim Giám ) : Bạch linh, Bán hạ, Bối mẫu, Cam thảo, Cát cánh, Chỉ thực, Đởm tinh, Đương quy, Hải tảo, Hoàng cầm, Hương phụ, Nhân sâm, Thạch xương bồ, Thiên hoa phấn, Xuyên khung. Đều 40g.