DU QUA

Cây leo thân khỏe. Giống cây gấc, phân cành nhiều. Lá có 3 hoặc 5 thùy, mặt trên màu lục mặt dưới nhạt.

DU QUA   油 瓜

Hodsonia macrocarpa Cogn.

Tên Việt Nam: Đài hái, Mỡ lợn, Hái, Mướp rừng.

Tên khoa học: Hodsonia macrocarpa Cogn.

Họ khoa học: Cucurbitaceae.

Mô tả: Cây leo thân khỏe. Giống cây gấc, phân cành nhiều. Lá có 3 hoặc 5 thùy, mặt trên màu lục mặt dưới nhạt. Tua cuốn rất mập, không có lông chẻ đôi. Hoa đơn tính hình ống dài tới 20cm. Hoa đực hợp thành chùm. Đài có ống màu đỏ, thùy màu hung nâu. Tràng mặt trong nhạt, 5 thùy đến 5-6 phần phụ phần sợi dài. Nhị dính thành hình đầu tròn. Hoa cái mọc đơn độc ở nách, gần giống hoa đực. Bầu hình cầu, 1 ô 3 lá noãn, 1 vòi, 3 đầu nhụy dính nhau ở 2/3. Quả to, hình cầu hơi có cạnh, thịt trắng. Hạt 8-12, có nội nhũ chứa dầu, lá mầm lớn.

Địa lý: Cây mọc hoang ở rừng núi, được trồng ở các tỉnh Cao Lạng, Quảng ninh, Vĩnh Phú, Thanh Hóa, Nghệ Tĩnh, cây leo rất cao được trồng bằng hạt hoặc bằng dây leo vào mùa thu.

Thu hái: Thu hái quả đã già vào tháng 10-1. Đập vỡ để lấy nhân.

Phần dùng làm thuốc: Hạt, dầu ép từ hạt ra lá.

Mô tả dược liệu: Quả chín có màu vàng thẫm. Hạt có vỏ cứng hình trứng dẹt, có lá mầm phát triển dài 8cm, rộng 5cm, trong chứa 2-3 nhân, có dầu, dầu ép từ hạt ra và hơi đặc, màu vàng, không mùi không vị giống gần như  mỡ lợn.

Tính vị, Tác dụng: Lá: Vị đắng nhạt tính bình, tán ứ huyết, tiêu viêm.

Công dụng:

. Lấy nhân hạt phơi khô tán bột rắc vào, chữa con vắt, con tắc chui vào lỗ tai.

. Dùng Du qua, người miền núi dùng dầu hạt ăn thay mỡ heo.

. Dầu được dùng trong công nghiệp.

. Dầu dùng để bôi chữa lở ngứa ngoài da, sâu quảng, trẻ con trốc đầu.

. Lá dùng băng bó gẫy tay, gẫy chân.